10 คำถามสมองเสื่อมที่หลายคนอยากรู้ 21 กันยายน วันอัลไซเมอร์โลก

1. สมองเสื่อมกับอัลไซเมอร์ต่างกันอย่างไร ? 
สมองเสื่อม คือ ภาวะที่การทำงานของสมองด้านต่าง ๆ บกพร่องลง มีปัญหาความจำ การใช้ความคิด เหตุผล การตัดสินใจ การรับรู้ จินตนาการ การใช้ภาษา บุคลิกและพฤติกรรมเปลี่ยนไป จนกระทบการใช้ชีวิตประจำวัน เกิดได้จากหลายสาเหตุ ส่วนโรคอัลไซเมอร์ เป็นหนึ่งในสาเหตุของภาวะสมองเสื่อม เกิดเนื้อสมองเสื่อมสลายโดยตรง ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยเป็นอันดับ 1 ของภาวะสมองเสื่อม

2. อายุมากแล้วสมองเสื่อมเป็นธรรมดาไหม ?
สมองเสื่อมไม่ใช่เรื่องธรรมชาติเมื่ออายุมาก วัยสูงอายุอาจมีการหลงลืมเล็กน้อย แต่สมองเสื่อมจะมีทั้งปัญหาความจำ และการทำงานของสมองด้านอื่น ๆ ผิดปกติไปจนส่งผลต่อการดำเนินชีวิต 

3. เป็นสมองเสื่อมคือลืมอย่างเดียวหรือ ?
สมองเสื่อมนอกจากมีปัญหาความจำแล้ว ผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมสมองจะบกพร่อง 6 ด้าน ได้แก่  การบริหารจัดการ  การใช้ภาษา การเรียนรู้และความจำ การรับรู้และการเคลื่อนไหว ความมีสมาธิจดจ่อ และทักษะการเข้าสังคม

4. อะไรเป็นสัญญาณเตือนสมองเสื่อมบ้าง ?
1.หลงลืมเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นลืมสิ่งไม่น่าลืม 2.หลงทางในที่คุ้นเคย 3.ละเลยการดูแลตัวเอง 4.ไม่สนใจมารยาทนึกอยากทำอะไรทำ 5.คิดหรือทำอะไรแปลก ๆ 6.สมาธิสั้น 7.มีปัญหาการพูดการใช้ภาษานึกคำไม่ออก 8.ไม่อยากเจอใคร 9.ทำงานที่เคยทำไม่ได้ 10.ดูภาพไม่เข้าใจกะระยะไม่ได้

5. เมื่อไหร่ควรพาผู้สูงอายุไปพบแพทย์ ?
ถ้าหลงลืมบ่อยขึ้น ลักษณะการหลงลืมแปลก ๆ ทำอะไรแปลกไปจากปกติ หรือพบว่ามีอาการในข้อ 4 ควรพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาภาวะสมองเสื่อม

6. สมองเสื่อมรักษาหายขาดไหม ?
สมองเสื่อมเกิดจากหลายสาเหตุ มีเพียง 10 % ที่รักษาได้ ส่วนสาเหตุอีก 90% ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด มียาช่วยชะลออาการและลดอาการทางจิต ซึ่งการดูแลอย่างเหมาะสมมีความสำคัญอย่างยิ่ง 

7. ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดสมองเสื่อมมีอะไรบ้าง ?
อายุที่มากขึ้น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ภาวะซึมเศร้า นอนไม่พอ การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ และไม่ออกกำลังกาย เป็นต้น

8. ทำอย่างไรถ้ามีคนในครอบครัวสมองเสื่อม ?
พาไปปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการรักษา ปรึกษากันในครอบครัวช่วยกันดูแล ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับอาการ การดูแล และการสนับสนุน ปรับตัวปรับใจ วางแผนจัดการทรัพย์สินผู้ป่วย วางแผนการเงินสำหรับค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล

9. ทำอย่างไรจึงจะห่างไกลสมองเสื่อม ? 
กินอาหารมีประโยชน์ นอนหลับพักผ่อนพอเพียง มีสังคม ออกกำลังกาย ฝึกสมอง คลายเครียด ไม่ปล่อยให้ซึมเศร้า หากเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูงควรควบคุมดูแลให้ดี ถ้ามีปัญหาการได้ยินควรใส่เครื่องช่วยฟัง ระวังการใช้ยาที่ส่งผลต่อสมอง ควบคุมน้ำหนักตัว เลิกบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ป้องกันการบาดเจ็บหรือกระทบกระแทกบริเวณศีรษะ

10. ภาวะสมองเสื่อมส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง ?
ส่งผลกระทบทั้งต่อชีวิตผู้ป่วยและครอบครัวในทุกด้าน ทั้งอาชีพการงาน การเงิน สังคมและความเป็นอยู่ การตรวจพบสมองเสื่อมได้เร็วตั้งแต่เริ่มมีอาการ ช่วยให้ครอบครัวสามารถวางแผนการดูแลได้ดี ลดปัญหาที่อาจเกิดขึ้นให้เบาบางลงได้