โกหกไม่ดี แต่...
เราได้รับการปลูกฝังมาโดยตลอดว่าการโกหกเป็นสิ่งไม่ดี ยิ่งการโกหกคนที่เรารักหรือเคารพนับถือจะทำให้เรารู้สึกผิด ผู้ดูแลหลายท่านบอกว่าไม่อยากทำบาป แต่ทั้งนี้ เนื่องจากเราไม่สามารถใช้บรรทัดฐานตามปกติเมื่อต้องดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม ผู้ดูแลอาจลองปรับใจดูสักนิด เมื่อจำเป็นต้องพูดไม่ตรงกับความเป็นจริง เพื่อลดและเลี่ยงโอกาสเกิดพฤติกรรมปั่นป่วนวุ่นวายของผู้ป่วย
เพราะผู้ป่วยลืม
ภาวะสมองเสื่อมทำให้ผู้ป่วยหลงลืมบางเรื่องไปอย่างสนิทใจ อาจลืมเรื่องสำคัญแบบหลุดหายไปจากความทรงจำ เช่น ญาติมิตรได้จากไปแล้ว ได้ขายของรักของหวงชิ้นโปรดไปแล้ว เคยไปสถานที่นั้นแล้ว แต่เมื่อนึกถึง หรือในใจมีความพะวักพะวงก็จะถามหาขึ้นมา และผู้ป่วยอาจไม่ได้อยู่ในโลกของความเป็นจริง เช่น ตอนนี้สูงอายุแล้วไม่ใช่เด็กเล็ก เกษียณจากงานแล้ว ลืมว่าตัวเองมีลูก ฯลฯ
ภาวะสมองเสื่อมทำให้ผู้ป่วยหลงลืมบางเรื่องไปอย่างสนิทใจ อาจลืมเรื่องสำคัญแบบหลุดหายไปจากความทรงจำ เช่น ญาติมิตรได้จากไปแล้ว ได้ขายของรักของหวงชิ้นโปรดไปแล้ว เคยไปสถานที่นั้นแล้ว แต่เมื่อนึกถึง หรือในใจมีความพะวักพะวงก็จะถามหาขึ้นมา และผู้ป่วยอาจไม่ได้อยู่ในโลกของความเป็นจริง เช่น ตอนนี้สูงอายุแล้วไม่ใช่เด็กเล็ก เกษียณจากงานแล้ว ลืมว่าตัวเองมีลูก ฯลฯ
ความจริงอาจเจ็บปวด
จะเกิดอะไรขึ้นได้บ้างถ้าบอกผู้ป่วยตามความเป็นจริงว่า
- พ่อ แม่ สามี ภรรยา ลูก หรือเพื่อนรัก ได้เสียชีวิตแล้ว
- ผู้ป่วยขายเครื่องประดับแสนรักมรดกตกทอดจากยายไปแล้ว
- ผู้ป่วยขอร้องให้พาไปเที่ยวสถานที่ ๆ เคยไป ผู้ดูแลยืนยันว่าเคยพาไปแล้ว ให้ดูรูปเป็นหลักฐาน
- ผู้ป่วยลุกขึ้นมาแต่งตัวไปทำงาน บอกความจริงไปว่าเกษียณมาเป็น 10 ปีแล้ว
ฯลฯ
ความจริงที่ได้รับอาจส่งผลทางอารมณ์และพฤติกรรมด้านลบ ผู้ป่วยอาจเกิดความรู้สึกเศร้าโศกเสียใจ ร้องไห้ฟูมฟาย ไม่ยอมรับความจริงโกรธ สับสน วิตกกังวล อาละวาด
จะเกิดอะไรขึ้นได้บ้างถ้าบอกผู้ป่วยตามความเป็นจริงว่า
- พ่อ แม่ สามี ภรรยา ลูก หรือเพื่อนรัก ได้เสียชีวิตแล้ว
- ผู้ป่วยขายเครื่องประดับแสนรักมรดกตกทอดจากยายไปแล้ว
- ผู้ป่วยขอร้องให้พาไปเที่ยวสถานที่ ๆ เคยไป ผู้ดูแลยืนยันว่าเคยพาไปแล้ว ให้ดูรูปเป็นหลักฐาน
- ผู้ป่วยลุกขึ้นมาแต่งตัวไปทำงาน บอกความจริงไปว่าเกษียณมาเป็น 10 ปีแล้ว
ฯลฯ
ความจริงที่ได้รับอาจส่งผลทางอารมณ์และพฤติกรรมด้านลบ ผู้ป่วยอาจเกิดความรู้สึกเศร้าโศกเสียใจ ร้องไห้ฟูมฟาย ไม่ยอมรับความจริงโกรธ สับสน วิตกกังวล อาละวาด
ลองเลี่ยงความจริงดูบ้าง
- เมื่อถามหาคนที่รักหรือใกล้ชิดที่จากไปแล้ว อาจสื่อสารง่าย ๆ เช่น ไปซื้อของเดี๋ยวมา โทรมาบอกว่าอีกไม่นานก็จะมาถึง
- เมื่อถามหาเครื่องประดับชิ้นโปรดที่ขายไปแล้ว อาจบอกว่าเก็บใส่กุญแจไว้เรียบร้อย ถ้าต้องการดูอาจเบี่ยงเบนความสนใจชวนไปล้างมือ หรือกินขนมก่อนเพื่อให้ลืม
- อยากเดินทางท่องเที่ยวไปยังที่ ๆ อยากไปมาก แต่เพิ่งพาผู้ป่วยไปไม่นาน อาจบอกว่ากำลังจะจองตั๋วอยู่พอดี
- เกษียณแล้วแต่จะแต่งตัวไปทำงาน อาจชวนไปอาบน้ำ ชวนรับประทานอาหาร ก่อนไปข้างนอกจะได้ไม่หิว
การที่ผู้ป่วยสมองเสื่อมได้รับคำตอบตามความเป็นจริง อาจเกิดความปั่นป่วนขึ้นมาได้ เลี่ยงไปเลือกคำตอบที่ผู้ป่วยพอใจ ฟังแล้วรู้สึกว่าจบไม่คาใจ ใช้การยอมตามไปก่อนแล้วค่อยเบี่ยงเบนความสนใจในภายหลัง อาจชวนคุยซักถามเรื่องอื่น หรือชวนทำกิจกรรมที่ผู้ป่วยชอบ ผู้ป่วยมีความจำเพียงช่วงสั้น ๆ ก็จะลืมสิ่งที่ถามหรือลืมความตั้งใจเดิม
- เมื่อถามหาคนที่รักหรือใกล้ชิดที่จากไปแล้ว อาจสื่อสารง่าย ๆ เช่น ไปซื้อของเดี๋ยวมา โทรมาบอกว่าอีกไม่นานก็จะมาถึง
- เมื่อถามหาเครื่องประดับชิ้นโปรดที่ขายไปแล้ว อาจบอกว่าเก็บใส่กุญแจไว้เรียบร้อย ถ้าต้องการดูอาจเบี่ยงเบนความสนใจชวนไปล้างมือ หรือกินขนมก่อนเพื่อให้ลืม
- อยากเดินทางท่องเที่ยวไปยังที่ ๆ อยากไปมาก แต่เพิ่งพาผู้ป่วยไปไม่นาน อาจบอกว่ากำลังจะจองตั๋วอยู่พอดี
- เกษียณแล้วแต่จะแต่งตัวไปทำงาน อาจชวนไปอาบน้ำ ชวนรับประทานอาหาร ก่อนไปข้างนอกจะได้ไม่หิว
การที่ผู้ป่วยสมองเสื่อมได้รับคำตอบตามความเป็นจริง อาจเกิดความปั่นป่วนขึ้นมาได้ เลี่ยงไปเลือกคำตอบที่ผู้ป่วยพอใจ ฟังแล้วรู้สึกว่าจบไม่คาใจ ใช้การยอมตามไปก่อนแล้วค่อยเบี่ยงเบนความสนใจในภายหลัง อาจชวนคุยซักถามเรื่องอื่น หรือชวนทำกิจกรรมที่ผู้ป่วยชอบ ผู้ป่วยมีความจำเพียงช่วงสั้น ๆ ก็จะลืมสิ่งที่ถามหรือลืมความตั้งใจเดิม
อ่านเพิ่มเติม : อาการของภาวะสมองเสื่อม
บทความที่เกี่ยวข้อง