สุขภาพช่องปาก

ปัญหาสุขภาพช่องปากผู้มีภาวะสมองเสื่อมอาจเกิดจาก

– ภาวะถดถอยตามวัย ฟันหลอ เหงือกร่น เกิดช่องว่างระหว่างซี่ฟัน ทำความสะอาดยาก
– ผู้มีภาวะสมองเสื่อมที่ต้องกินยารักษาซึมเศร้า มีภาวะน้ำลายน้อย ปากแห้ง มีกลิ่นปาก
– สื่อสารไม่ได้ ไม่บอกว่าตัวเองปวดฟัน เจ็บเหงือก หรือแสบลิ้น
– ลืมว่าต้องแปรงฟัน จำวิธีแปรงฟันไม่ได้
– ต่อต้าน ไม่ให้ความร่วมมือ ไม่ยอมแปรงฟัน ไม่ไปหาหมอฟัน

การดูแลช่องปาก

– สังเกตว่าผู้มีภาวะสมองเสื่อมเคี้ยวข้าวได้ไหม กลืนลำบากไหม เบื่ออาหารหรือเปล่า
– ชวนให้บ้วนปากหลังอาหาร และเลี่ยงของหวาน เพราะทำให้ฟันผุ
– จัดระเบียบการแปรงฟัน แปรงเป็นเวลา สถานที่เดิม ๆ เตรียมอุปกรณ์ให้
– ค่อย ๆ บอกวิธีแปรงฟันทีละขั้นตอน หรือผู้ดูแลแปรงฟันไปพร้อมกัน

สังเกตปัญหาสุขภาพช่องปากจากพฤติกรรมการกิน

1. เคี้ยวไม่ได้ >> ฟันผุ ฟันโยก เหงือกบวม ฟันสึก เสียวฟัน ฟันปลอมหลวม เจ็บข้อต่อขากรรไกร2. เจ็บปาก แสบลิ้น >> มีแผลในปาก แผลร้อนใน แผลจากเชื้อไวรัส รอยโรคจากเชื้อรา มีก้อนบวม โรคลิ้นแผนที่
3. ปรุงรสเยอะ >> ลิ้นรับรสไม่ดี ลิ้นเลี่ยน ปากจืด
4. กลืนลำบาก >> น้ำลายน้อย ปากแห้ง

แนวทางการแก้ปัญหาที่มักพบจากการแปรงฟัน

กลืนยาสีฟัน
>> ใช้ยาสีฟันเด็ก หรือชนิดเกลือเค็มน้อย
มีฟันปลอม
>> เตือนให้ถอดฟันปลอม ล้างให้สะอาดหลังอาหาร และถอดแช่น้ำทุกคืน
แปรงไม่สะอาด
>> อาจใช้แปรงพิเศษ แปรงซอกฟันเอาเศษอาหารออกให้หมดก่อน
>> ตอนหลับ ผู้ดูแลช่วยแปรงฟันแบบไม่ใช้น้ำได้ (บีบยาสีฟันใส่แปรงแล้วจุ่มน้ำก่อนแปรง)
แปรงเองไม่ได้
>> ให้ผู้ดูแลช่วยแปรงฟัน เช็ดลิ้นและกระพุ้งแก้มวันละ 2 ครั้ง
บ้วนลำบาก
>> ใช้แปรงนุ่ม ขนาดพอเหมาะ แปรงฟันแบบไม่ต้องใช้น้ำ
>> แปรงเป็นส่วน ๆ แล้วเช็ดออก เริ่มจากฟันหน้า -> ซอกฟัน -> กระพุ้งแก้มด้านบนและล่าง

วิธีดูแลสุขภาพช่องปาก

– แปรงฟันและลิ้น ด้วยแปรงสีฟันขนนิ่ม ยาสีฟันที่มีฟลูออไรต์ ตอนเช้าและก่อนนอน
– เลือกแปรงที่ขนแปรงนิ่ม จับถนัดมือ ค่อย ๆ แปรงฟันทุกซี่ ทุกด้าน
– ใช้แปรงที่มีหัวแปรงขนาดเล็ก แปรงฟันซี่ที่อยู่โดด ๆ
– ใช้ไหมขัดฟัน หรือใช้แปรงซอกฟันที่ขนาดเหมาะสม ตามคำแนะนำของทันตแพทย์
– ใช้ผ้าก๊อซพับเล็ก ๆ โอบเช็ดฟันด้านที่ติดกับช่องว่างที่ถอนฟันไป โดยเช็ดให้ชิดกับขอบเหงือก
– ถ้าใส่ฟันปลอมแบบถอดได้ ให้ถอดทำความสะอาดหลังอาหาร ตอนนอนถอดแช่น้ำไว้
– ก่อนใส่ฟันปลอม ให้แปรงเหงือก ลิ้น เพดานช่องปากเบา ๆ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด
– จิบน้ำบ่อย ๆ ลดปัญหาฟันผุ ปากแห้งและกลิ่นปาก
– หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาทันตแพทย์ และตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำทุก 6 เดือน